De 5 bestuurlijke trends voor 2024

Zo aan het einde van het jaar is het gebruikelijk om terug te kijken en te reflecteren. Op de foto bij dit artikel zie je Lara Wolters Europarlementariër die in december 2023 de nieuwe CSDDD regelgeving door het Europese Parlement heeft geloosd en eerder al heeft bijgedragen aan de totstandkoming van de CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive). Naast haar staan Martin de Jong, expert op het gebied van ESG en CSDDD regelgeving en Mildred Hofkes, expert in stakeholderdialoog en (dubbele) materialiteitsanalyses vanuit stakeholderperspectief CSRD-proof.

Bij NieuwBestuur kijken we graag ook alvast vooruit; naar de vijf belangrijkste bestuurlijke leiderschapstrends voor 2024:

1. De hóe– Kan je een helder toekomstbeeld presenteren aan je medewerkers en stakeholders over je klimaatdoelen en vooral over de weg er naar toe?
2. Horizontaal leiderschap – Kun je horizontale samenwerkingsverbanden aangaan op basis van draagvlak en  wederkerigheid en weet je hoe dat moet?
3. Transparantie – In hoeverre kun je de transparantie aan? Dat betekent in feite kun je je publiekelijk aan je woord houden?
4. Groen Geld – Rekening houden met klimaat-activistische financierder en aandeelhouders. Geldverstrekkers willen weten hoe groen en rechtvaardig  je je geld verdient.
5. Nieuwe toon aan de top – Antroplogen, sociologen, psychologen, biologen en milieudeskundige doen hun intreden in de bestuurskamers

Hieronder licht Mildred Hofkes, founder van NieuwBestuur, de vijf trends nader toe:

  • 1. De hóe : Van iedere organisatie (groot of klein) wordt in 2024 heldere plannen verwacht over je eigen klimaatbeleid en rechtvaardig en transparant zaken doen. Daarvoor is het belangrijk dat je als organisatie een gedeeld toekomstbeeld kan presenteren aan  je stakeholders (extern) en je medewerkers (intern) waarin iedereen een plek heeft.  

Nu vrijwel alle landen eind november het slotakkoord van de klimaatconferentie #COP28 in Dubai hebben ondertekend, waarin collectief is afgesproken dat de wereld inzet op het versnellen van de energietransitie van fossiele brandstoffen naar duurzame energieopwekking om zo de verdere opwarming van de aarde tegen te gaan, vraagt dit van iedere individuele organisatie een eigen klimaatplan met concrete klimaatdoelstellingen. Niet langer kunnen er vrijblijvende beloftes worden gedaan, bedrijven zullen hun bijdragen moeten gaan leveren aan de internationale en nationale klimaatdoelen. Dat kan niet zonder het presenteren van een strategie en een gedeelde toekomstvisie voor alle belanghebbenden (medewerker, klanten, leveranciers, overheden, strategische partners) waarin iedereen een plek heeft. Het opstellen van een ambitieus klimaatplan kan alleen in dialoog met elkaar. Bedrijven gaan actief het gesprek aan en kunnen niet beslissen zonder dialoog, of zoals een omwonende het treffend verwoordde in een van onze stakeholderonderzoeken ‘alles wat de organisatie vóór ons beslist, maar niet met ons, is tegen ons’

  • 2. Horizontaal leiderschap:  In 2024 ontstaan meer en meer nieuwe horizontale samenwerkingsverbanden tussen bedrijven zoals allianties en coöperaties, die drijven op wederkerigheid, draagkracht, gelijkwaardigheid en eigenaarschap

Bestuurders van organisaties zullen massaal gaan leren inzetten op het ontwikkelen van allianties en coöperatieve vormen van samenwerken. Hierbij draait het om gedeeld eigenaarschap, waarbij partijen zoals burgers/omwonenden, maatschappelijke organisaties, leveranciers en medewerkers mede-eigenaarschap gaan krijgen. Dus niet langer komt de winst alleen maar ten goede aan een handjevol  (groot) aandeelhouders, maar zowel de financiële als maatschappelijke winst komt steeds meer in handen van het collectief.

  • 3. Transparantie:  Transparantie betekent je publiekelijk aan je woord houden Zonder ‘license to operate’ van de maatschappij zijn bedrijven en organisaties nergens.

Vanaf 2024 gelden de nieuwe Europese rapportage- en boekhoudkundige regels CSRD voor alle Europese lidstaten gericht op duurzame impact. Bedrijven moeten vanaf 1 januari 2024 naast transparant rapporteren over hun financiële resultaten ook transparant rapporteren over ESG thema’s als de (negatieve) impact op natuur en leefomgeving (E), gelijkheid en rechtvaardigheid (S) en over maatschappelijk verantwoord besturen (G). En de accountant kijkt mee of de nieuwe CSRD rapportage-regels eerlijk zijn uitgevoerd. Zeer recentelijk is er nog een hoofdstuk toegevoegd aan de CSRD, de CSDDD due diligence regels die bedrijven verplichten om hun productieketen te screenen op het naleven van mensenrechten en milieuregels binnen de gehele keten.

  • 4. Groen geld –  Rekening houden met op duurzaam gerichte activistische aandeelhouders en financierders.

Geldverstrekkers zoals aandeelhouders en institutionele beleggers worden ‘activistischer’ en stellen steeds concretere eisen aan het organisatiebeleid en hun bestuurders: zo geeft bijvoorbeeld de gemeente Amsterdam als grootaandeelhouder (20%) van Schiphol aan dat voor Amsterdam economische groei niet langer op één staat; duurzaamheid, de nachtrust en welzijn van omwonenden, luchtvervuiling en arbeidsomstandigheden zijn voor hen belangrijker dan de winstmaximalisatie en economische groei van bedrijven.

Daarnaast krijgen bedrijven meer en meer te maken met de tegenkracht van omwonenden, overheden en maatschappelijke organisaties die de gang naar de rechter maken; zo hebben bijvoorbeeld milieuorganisaties Greenpeace en Urgenda recentelijk aangeven dat TataSteel IJmuiden uiterlijk in 2030 alle ziekmakende onderdelen van de staalfabriek moeten sluiten. Strafrechtadvocaat Benedicte Ficq wil namens de omwonenden de bestuurders van TataSteel IJmuiden strafrechtelijk aanklagen.

  • 5. Nieuw toon aan de top –  meer geesteswetenschappen in de bestuurskame

Niet langer zijn bestuurders met een juridische of bedrijfsmatige theoretische achtergrond in de meerderheid binnen de bestuurskamers, er is meer behoefte aan ‘geesteswetenschappelijke’ inzichten van antropologen, psychologen, sociologen, milieukundige en mensen met concrete ervaringen uit de praktijk. Bestuurders die (jonge) mensen kunnen bereiken en die aan zich weten te verbinden hebben de toekomst. Het gaat steeds meer om de bestuurlijke vaardigheid om jezelf te kunnen zien in de wereld in plaats van de wereld zien vanuit je zelf.

Meer leren over de bestuurlijke trends van 2024? Kom op 27 februari 2024 vanaf 15.00 uur naar onze open dialoogsessie de Circle of Influence bij Oceans Haarlem.

Klik hier voor meer informatie en inschrijven: