De Bestuurswende: van groei naar draagvlak

Met ons kennisplatform NieuwBestuur houden we ons sinds 2010 bezig met onderzoek naar toekomstbestendige bestuursmodellen. Wat is goed bestuur en waar herkennen we dat aan als maatschappij? Zeker de laatste tijd is die vraag zeer actueel. Bedrijven, medewerkers, investeerders maar ook maatschappelijke partijen vragen zich steeds vaker af wat houdt de ‘G” van Governance binnen de ESG-criteria nu precies in? Hoe worden bedrijven duurzaam en inclusief bestuurd en hoe komen toekomstbestendige besluiten tot stand?

Mijn ervaring is dat daar een openlijke ‘bestuurswende’ voor nodig is. Bij toekomstbestendig besturen gaat het om de sprong maken in denken van groei naar denken in draagvlak. En dat vraagt specifieke (nieuwe) vaardigheden van bestuurders en leiders. In dit artikel legt Mildred Hofkes, bestuursadviseur en oprichter van NieuwBestuur uit wat zij verstaat onder de ‘Bestuurswende’.

Wil je meer leren over toekomstbestendig besturen en de ‘bestuurswende’ , kom dan naar onze netwerkbijeenkomst over toekomstbestendig besturen op 31 januari 2023 vanaf 15.00 uur bij Oceans Haarlem. Koop hier je ticket!

Einde aan groei – het oude besturen is voorbij

De traditionele manier van besturen en besluitvormingsprocessen functioneren niet goed. Hoe actueel dat is geeft Kim Putters, voorzitter van de Sociaal Economische Raad (SER) begin januari 2023 aan in de Volkskrant; De plekken waar de traditionele macht wordt uitgeoefend, zijn aan verandering toe’ stelt Kim Putters. “Het maatschappelijke model dat zich richt op materiële groei loopt op zijn einde..’

Putters legt uit “Vroeger, als er iets geregeld moest worden, gingen de mensen die er toe deden vergaderen tot ze een ons wogen. Daar kwam dan wat uit, ze noemden het een akkoord, proostten erop en zeiden: we kunnen weer dóór! “Deze manier van besluitvorming werkt niet meer” stelt Kim Putters. ”De plekken waar de traditionele macht wordt uitgeoefend, het hele bestel zelfs, zijn aan verandering toe. We zitten aan het einde van een economisch en maatschappelijk model dat zich richt op materiele groei. Het zal duurzamer moeten. Gelijker. En we moeten heel anders gaan kijken naar organisaties en zeggenschap.”

 

Het begint allemaal bij draagvlak

Wat ik interessant vind aan de uitspraken van Kim Putters is dat hij zo duidelijk het einde van de ‘groeifocus’ benoemt in bestuurskamers. Ik voeg daar graag aan toe ‘van groei naar draagvlak’. Toekomstbestendig besturen draait in de kern om draagvlak creëren. Onder jonge mensen, zodat zij graag bij je komen werken. Onder belanghebbenden zoals milieuorganisaties en omwonenden, zodat zij geen rechtzaken beginnen tegen je, maar je juist publiekelijk ondersteunen, en door maatschappelijk draagvlak omdat je als organisatie de verbinding zoekt met de buitenwereld voor je ‘license to operate’.

 

Van groei naar draagvlak

Voor deze omslag is een andere manier van denken nodig in de bestuurskamer. Dat gaat niet zonder leercurve. Het mooiste is als bestuurders publiekelijk hun leercurve hierover delen, zodat de nieuwe inzichten over verduurzaming en inclusief besturen voor de buitenwereld betrouwbaar en geloofwaardig over komen.  Hoe dat werkt kon je goed zien eind vorig jaar bij premier Rutte. Rutte werd alom geprezen voor zijn excuus-toespraak voor het Nederlandse slavernij verleden. Wat daarbij vooral werd gewaardeerd is dat Rutte openlijk inzicht gaf in zijn persoonlijke leercurve.

De leercurve ‘ik had het mis’
Rutte zei “Ik dacht: de slavernij is een geschiedenis die ver achter ons ligt. Ik had het mis. Want eeuwen van onderdrukking en uitbuiting werken door in het hier en nu. In racistische stereotypen, in discriminerende patronen van uitsluiting, in sociale ongelijkheid. En om dat te doorbreken, moeten we ook het verleden open en eerlijk onder ogen zien.”
Rutte zegt in feite; ik zag het eerst zo, maar ik had het mis, want ik zag daarbij allerlei stemmen over het hoofd, waar ik niet naar geluisterd had, dat heb ik nu wel gedaan en nu zie ik het zo’

De Bestuurswende
In mijn werk als bestuursadviseur noem ik dat ‘de bestuurswende’. Het is een mooi proces als je ziet gebeuren dat bestuurders het inzicht krijgen dat hun perspectief niet het leidende perspectief is, maar dat er meer stemmen en inzichten van betekenis zijn.  Die bewustwording verloopt vaak langs 3 niveaus 1) het begint met bestuurders die open leren te staan voor stemmen van buitenaf, écht leren te luisteren naar andere perspectieven 2) vervolgens ook met die stemmen verbinding weten te maken (zodat er wederzijdse erkenning plaatsvindt) en 3) tot slot het vermogen tot zelfreflectie toepassen (‘ik had het mis’).

Informatiebijeenkomst over toekomstbestendig besturen  ‘Shoot for he Stars’ 31 januari 2023
Pas als je als bestuurder gaat inzien dat jouw kijk op zaken niet de norm is, en je daarvoor (openlijk) verantwoordelijk neemt, komt er ruimte voor anderen. Het resultaat is dat er besluiten tot stand komen met meer draagvlak bij grotere groepen. Dat noemen wij toekomstbestendig besturen!

Wil je meer leren over hoe je bestuurt vanuit draagvlak. kom op 31 januari 2023 naar onze netwerkbijeenkomst over toekomstbestendig besturen vanaf 15.00 uur bij Oceans in Haarlem. Koop hier je ticket 

#toekomstbestendig #besturen #leiderschap #bestuurswende